ยาพ่นขยายหลอดลมเป็นหัวใจสำคัญในการรักษาอาการกำเริบของโรคหอบหืด (Asthma) และโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) ยาที่แพทย์สั่งใช้บ่อยในกลุ่มนี้คือ Ventolin และ Berodual แม้ทั้งสองชนิดจะมีวัตถุประสงค์หลักคือการบรรเทาอาการหอบเหนื่อย แต่มีส่วนประกอบและกลไกการออกฤทธิ์ที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน บทความนี้จะเปรียบเทียบความแตกต่างของยาพ่น Ventolin และ Berodual โดยอ้างอิงข้อมูลจากวารสารวิชาการและแนวทางการรักษาที่น่าเชื่อถือ เพื่อให้คุณพ่อคุณแม่ได้ศึกษาความแตกต่างของยาสองตัวนี้
องค์ประกอบและกลไกการออกฤทธิ์ Ventolin และ Berodual
ความแตกต่างพื้นฐานระหว่างยาพ่นทั้งสองชนิดนี้อยู่ที่ ตัวยาสำคัญ (Active Ingredients) และ กลไกการทำงาน (Mechanism of Action) Ventolin มีตัวยาเดียว เน้นการขยายหลอดลมอย่างรวดเร็ว ส่วน Berodual เป็นยาผสมที่ให้ผลขยายหลอดลมจากสองกลไกที่เสริมกัน ทำให้ประสิทธิภาพการขยายหลอดลมอาจสูงกว่าการใช้ยาเดี่ยว
ยาขยายหลอดลม Ventolin

Ventolin (Salbutamol(หรือ Albuterol)) เป็นยาประเภท Short-Acting β2-Agonist (SABA) ออกฤทธิ์กระตุ้นตัวรับ β2 ในกล้ามเนื้อเรียบของหลอดลม ทำให้กล้ามเนื้อ คลายตัว และหลอดลมขยายทันที
ยาขยายหลอดลม Berodual

Berodual เป็นชื่อการค้าของยา Fenoterol + Ipratropium bromide ประเภทการออกฤทธิ์ ยาผสม: β2-Agonist (Fenoterol) + Anticholinergic (Ipratropium) Fenoterol: กลไกเดียวกับ Salbutamol คือขยายหลอดลม Ipratropium: ออกฤทธิ์ต้านระบบประสาทพาราซิมพาเทติก ทำให้ ลดการหดตัว ของหลอดลม และ ลดการสร้างเสมหะ/สารคัดหลั่ง
ประสิทธิภาพและระยะเวลาการออกฤทธิ์
| คุณสมบัติ | Ventolin (Salbutamol) | Berodual (Fenoterol + Ipratropium) |
| การออกฤทธิ์เริ่มต้น | ประมาณ 5 นาที [1.1] | รวดเร็ว (คล้าย Salbutamol เนื่องจากมี β2-Agonist) |
| ระยะเวลาออกฤทธิ์ | 3-6 ชั่วโมง [1.1] | ประมาณ 6-8 ชั่วโมง (นานกว่า Ventolin เล็กน้อย เนื่องจากฤทธิ์ของ Ipratropium) [1.1, 2.4] |
| ผลต่อการขยายหลอดลมสูงสุด | อาจน้อยกว่ายาผสม | มีงานวิจัยที่ระบุว่า ยาผสม (Combination) มีประสิทธิภาพในการขยายหลอดลมได้มากกว่าการใช้ยาเดี่ยว [2.5, 2.6] |
| การใช้งานหลัก | ยาบรรเทาอาการเฉียบพลัน (Reliever/Rescue) [3.2] | ยาบรรเทาอาการเฉียบพลัน (Reliever/Rescue) [1.1] |
ผลข้างเคียง (Side Effects) และข้อควรระวัง
เนื่องจากยาขยายหลอดลมทั้งสองชนิดมีส่วนประกอบของ β2-Agonist (Salbutamol ใน Ventolin, Fenoterol ใน Berodual) ผลข้างเคียงที่พบบ่อยจึงเกี่ยวข้องกับการกระตุ้นตัวรับ β2 ที่อื่น ๆ ในร่างกาย:
| ผลข้างเคียงที่พบบ่อย | สาเหตุ | Ventolin | Berodual |
| หัวใจเต้นเร็ว (Tachycardia) | จาก β2-Agonist | พบได้ [2.7] | พบได้ |
| อาการมือสั่น (Tremor) | จาก β2-Agonist | พบได้ | อาจพบน้อยกว่า (เนื่องจาก Fenoterol มีปริมาณน้อยกว่า Salbutamol ในการศึกษาเปรียบเทียบ) [2.7] |
| ปากแห้ง | จาก Anticholinergic (Ipratropium) | ไม่พบ | พบได้ (เฉพาะยาที่มีส่วนผสมของ Ipratropium) [2.4] |
| ภาวะโพแทสเซียมในเลือดต่ำ | จาก β2-Agonist | พบได้ | พบได้ |
คำแนะนำทางการแพทย์: ยาขยายหลอดลมทั้ง Ventolin และ Berodual เป็นยาที่ใช้สำหรับ บรรเทาอาการเฉียบพลัน เท่านั้น การใช้ยาเหล่านี้บ่อยครั้ง (มากกว่า 2 ครั้งต่อสัปดาห์โดยไม่รวมการใช้ก่อนออกกำลังกาย) เป็นสัญญาณว่าผู้ป่วย ควบคุมอาการโรคได้ไม่ดีพอ และควรเข้ารับการปรับยาในกลุ่มควบคุมอาการ (Controller Medications) ร่วมด้วย [3.2, 3.4]
การเลือกระหว่าง Ventolin และ Berodual ควรเป็นไปตามดุลยพินิจของแพทย์ โดยพิจารณาจากความรุนแรงของโรคและการตอบสนองของผู้ป่วย:
- Ventolin (Salbutamol): เป็นตัวเลือกหลัก (First-line) สำหรับผู้ป่วยที่ต้องการการขยายหลอดลมอย่างรวดเร็วและใช้บรรเทาอาการเฉียบพลันทั่วไป [3.2]
- Berodual (Fenoterol + Ipratropium): มักถูกสงวนไว้สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการกำเริบรุนแรงกว่า หรือผู้ป่วย COPD(โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง) ซึ่งการรวมยาขยายหลอดลมสองกลไกเข้าด้วยกันจะให้ผลการขยายหลอดลมที่สูงกว่า [2.6, 2.5]
คำเตือน: ยาเหล่านี้เป็นยาที่ต้องใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์เท่านั้น ห้ามปรับขนาดยาหรือเปลี่ยนชนิดยาเอง
บรรณานุกรม (References)
[1.1] intouchmedicare. (2024). ยารักษาหอบหืด มีกี่แบบ? ใช้อย่างปลอดภัย!. (ข้อมูลทางการแพทย์ทั่วไป). [1.2] TU Digital Collections. (2025). ผลของการใช้ยา ๑๑.๐๐ยหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้นชนิดต่างๆ. (บทวิจารณ์วิชาการ). [1.3] ThaiDJ. (2023). การเปรียบเทียบประสิทธิผลและค่าใช้จ่ายของกา. (งานวิจัยเปรียบเทียบยาต้นแบบกับยาสามัญ). [2.1] NCBI Bookshelf (StatPearls). (2024). Albuterol. (ข้อมูลกลไกการออกฤทธิ์และเภสัชวิทยา). [2.2] MDPI. (2022). Salbutamol in the Management of Asthma: A Review. (บทความปริทัศน์ Salbutamol). [2.3] DrugBank Online. (2024). Fenoterol: Uses, Interactions, Mechanism of Action. (ข้อมูลเภสัชวิทยา Fenoterol). [2.4] DrugBank Online. (2024). Ipratropium: Uses, Interactions, Mechanism of Action. (ข้อมูลเภสัชวิทยา Ipratropium). [2.5] National Drug Information, FDA. (2017). 3.1.2 Compound antimuscarinic bronchodilators. (ข้อมูลการรวมยาขยายหลอดลม). [2.6] Chula Digital Collections. (2021). Effects of fenoterol/ipratropium bromide on FEV1 and hyperinflation in Thai COPD patients. (งานวิจัยเปรียบเทียบในผู้ป่วย COPD). [2.7] PubMed. (1991). Comparison of Berodual and salbutamol in asthma: a multicenter evaluation. (การศึกษาทางคลินิกเปรียบเทียบ Berodual กับ Salbutamol ในผู้ป่วยหอบหืด). [3.2, 3.3] TAC. (2012, 2022). แนวทางการวินิจฉัยและรักษาโรคหืด ในประเทศไทย และ แนวทางการรักษาโรคหืดส าหรับผู้ใหญ่ในประเทศไทย. (แนวทางการรักษาโรคหืดของสมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทย). [3.4] The Update Thai Asthma Guideline 2017. (2017). (แนวทางการวินิจฉัยและรักษาโรคหืดในประเทศไทย). [3.5] asthma.or.th. (ข้อมูลทางการแพทย์ทั่วไปจากสมาคมโรคหอบหืด).








ใส่ความเห็น